اختلال استرس پس از سانحه چیست و چگونه درمان می گردد؟ - اخبار ورزشی

تعریف اختلال استرس پس از سانحه

اختلال استرس پس از سانحه، PTSD یا به صورت کامل Post-Traumatic Stress Disorder سندرم و اختلالی است که پس از مشاهده، تجربه مستقیم یا شنیدن یک عامل استرس زا و آسیب زای شدید مانند تجاوز جنسی، جنگ، تصادف رانندگی، زلزله، آتش سوزی و دیگر عواملی که می تواند به مرگ واقعی یا تهدید به مرگ یا وقوع یک سانحه جدی منجر گردد، بروز پیدا می نماید. این گونه اتفاقات در فرد مشاهده نماینده ایجاد اختلالی شدید به نام استرس پس از سانحه می نماید.

البته بیان این نکته الزامی است که همه اشخاصی که فشارهای روانی شدید را تجربه می نمایند، گرفتار این نوع اختلال نمی شوند. درواقع ترس و فشار روانی که پس از برخورد با این رویدادها در فرد مشاهده نماینده پدید می آید، باید بیش از اندازه باشد؛ به نحوی که فرد توانایی کنترل شرایط روحی خود را از دست بدهد.

آمار شیوع اختلال استرس پس از سانحه در مردان و زنان

آمار ابتلا به این بیماری در زنان و مردان با یکدیگر متفاوت است. زنان با نرخ شیوع 1 در 10 و مردان با نرخ شیوع 1 در 25 در طول زندگی خود به این اختلال مبتلا می شوند که این آمارها بیانگر نرخ بیشتر شیوع این اختلال در زنان است. زنان احتمالاً این اختلال را بیشتر به دلیل تجاوز یا سوءاستفاده های جنسی در کودکی و عظیم سالی خود تجربه خواهند کرد و این عوامل تأثیرات بیشتری بر روی زنان دارد.

استرس پس از سانحه در بچه ها

برخی از متخصصان بر این عقیده اند که واکنش تند بچه ها در مقابل حوادث جزو این اختلال محسوب نمی گردد و واکنش آن ها به این مسائل پس از مدتی از بین می رود. در عین حال برخی دیگر معتقدند که بچه ها نیز به اختلال استرس پس از سانحه دچار می شوند ولی محرک های آن ها متفاوت است. مثلاً ممکن است تماشای یک فیلم بد با صحنه های زننده در بچه ها موجب ایجاد این اختلال گردد.

استرس پس از سانحه همراه با دیگر اختلالات

گاهی PTSD یا اختلال استرس پس از سانحه با دیگر اختلالات روانی همراه است. این نوع اختلال بسیار شایع تر از نوع ساده آن است. این نوع از اختلال معمولاً با حداقل یک اختلال روانی مهم دیگر مثل افسردگی، اعتیاد به الکل یا مواد مخدر، هراس و سایر اختلالات اضطرابی همراه است. تحقیقات روانشناسان بر روی این اختلال نشان می دهند که درمان دو اختلال به طور هم زمان دست آورد نتایج بهتری را در پی خواهد داشت. این امر به ویژه برای موارد همراهی اختلال استرس پس از سانحه و اعتیاد به الکل و مواد مخدر، بیشتر صدق می نماید.

نشانه های تشخیصی استرس پس از سانحه

اگر فرد بیمار علائم زیر را داشت، می توان گفت به اختلال استرس پس از سانحه مبتلا شده است:

• با ترس زیاد، درماندگی یا وحشت به سوالات پاسخ دهند
• بخاطر آوردن ناراحت نماینده پی درپی و مزاحم رویداد آسیب زا
• دیدن رویاها و خواب هایی ناراحت نماینده بطور مکرر از رویداد آسیب زا
• احساس کردن حادثه به صورتی که انگار رویداد آسیب زا دوباره تکرار شده است (مثلاً مرور ذهنی تجربه، تصاویر ذهنی و توهمات)
• ناراحتی و اندوه بسیار شدید هنگام برخورد با علائم بیرونی یا درونی که مظهری از آن رویداد هستند یا به آن شباهت دارند
• واکنش پذیری فیزیولوژیکی هنگام روبرو شدن با علائم درونی یا بیرونی که مظهری از آن رویداد بوده یا به آن شباهت دارند. فرد بیمار در برخورد با این گونه عوامل به کلی به هم می ریزد
• کوشش برای دوری کردن از افکار مزاحم، احساسات یا مکالمات مربوط به رویداد آسیب زا
• کوشش برای اجتناب کردن از انجام دادن فعالیت ها یا قرار دریافت در مکان ها و یا روبرو شدن با افرادی که خاطرات سانحه را تحریک می نمایند و او را یاد سانحه می اندازند.
• ناتوانی در یادآوری جنبه مهمی از رویداد و حادثه آسیب زا
• کاهش محسوس علاقه فرد به فعالیت های مهم و جذاب یا مشارکت در آن ها
• احساس جدایی از دیگران یا بیگانگی با آن ها و گوشه گیری
• محدود بودن دامنه عاطفه (مثلاً ناتوانی در تجربه کردن احساس های عاشقانه و عاطفی)
• احساس کوتاه بودن آینده و نداشتن امید به آن (مانند احساس بدبینی نسبت به شغل، خانواده و زندگی)
• مشکل در خوابیدن یا خواب ماندن
• تحریک پذیری شدید عصبی یا طغیان های خشم
• مشکل در تمرکز و منعطف کردن افکار
• گوش به زنگ بودن
• یکه خوردن مفرط و تعجب های زیاد

حقایقی در خصوص اختلال استرس پس از سانحه

1. اگر علائم مشاهده شده شدید باشد و تا یک ماه ادامه داشته باشد این اختلال استرس پس از سانحه حاد نام دارد و اگر از یک ماه بگذرد اختلال PTSD است.
2. باید بدانید که علائم گاهی خیلی دیر (حتی گاهی پس از 30 سال) خود را نشان می دهند.
3. احتمال رخ دادن PTSD در افرادی با روان رنجور بالاتر از سایر افراد است.
4. درمان این اختلال در بچه ها و عظیم سالان تقریباً یکسان و به یک شکل است.
5. باید بدانید که اختلال استرس پس از سانحه، مانند هر اختلال روان شناختی دیگر، یک ضعف شخصیتی نیست. برخی از مبتلایان به این اختلال ممکن است استعداد ژنتیکی ابتلا به آن را داشته باشند.
6. مطالعات نشان می دهند که برخلاف تصور اکثریت قریب به یقین مبتلایان به استرس پس از سانحه، پرخاشگر نیستند و تنها 8 درصد از کل جمعیت این بیماران مرتکب رفتارهای خشونت آمیز شده اند.
7. زمینه ژنتیکی، نژاد و دوران کودکی در ایجاد این بیماری تا حد زیادی مؤثر هستند.

درمان اختلال استرس پس از سانحه

برای درمان PTSD هم از دارودرمانی و هم روان درمانی کمک گرفته می گردد؛ اما در بسکمک از موارد روان درمانی اثربخش تر بوده است و تأثیرات مثبت بیشتری از خود به جاگذاشته است. در زیر به تعدادی از این روش ها اشاره می کنیم.

1. دارودرمانی

دارودرمانی می تواند به بهبود اختلال استرس پس از سانحه کمک کند، اما به هیچ وجه باعث درمان کامل این اختلال روانی نمی گردد. داروهای ضدافسردگی SSRI در بهبود این اختلال اثرگذار هستند.

2. روان درمانی

روان درمانی اختلال استرس پس از سانحه به روش ها و شکل های گوناگون و مختلفی انجام می گردد که به رویکرد روان شناس بستگی دارد. یکی از بهترین روش ها برای درمان این اختلال، روش درمان شناختی- رفتاری (Cognitive behavioral therapy) یا CBT است. درمان PTSD ممکن است مدت زیادی وقت احتیاج داشته باشد و ماه ها به طول بیانجامد. بهبود فرد مبتلابه این بستگی دارد که تا چه حدی با روان شناس همکاری کند.

3. حساسیت زدایی با حرکات چشم

یکی دیگر از روش های درمانی، حساسیت زدایی با حرکات چشم و پردازش دوباره (EYE MOVEMENT DESENSITIZATION AND REPROCESSING) یا EMDR است. EMDR تکنیکی است که از حرکت های چشم برای کمک به مغز به منظور پردازش تداعی ها و منطقی سازی رویدادهای تروماتیک بهره می گیرد. این روش درمانی نیز یکی از روش هایی است که در درمان این اختلال بسیار اثرگذار و مفید بوده است.

باورهای غلط افراد جامعه و وجود برچسب هایی در خصوص اختلال استرس پس از سانحه باعث می شوند تا مبتلایان به آن به دلیل ترس از قضاوت هایی که از سوی جامعه می شوند، به دنبال درمان نباشند و تصور نمایند تنها راه مقابله با PTSD این است که ازنظر روانی قوی باشند. مهم است که ما بتوانیم اطلاعات درست و غلط را خصوصاً در خصوص اختلالات روانی تشخیص دهیم و کوشش کنیم تا سواد سلامت روان خود را تا جایی که ممکن است افزایش دهیم و به کمک این افراد بیاییم و آن ها را در درمان بیماری شان کمک دهیم.