نگاهی به چالش های حقوقی عصر هوش مصنوعی - اخبار ورزشی

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، امروز ما در عصر تازه ای از فناوری ها زندگی می کنیم؛ عصر هوش مصنوعی. هوش مصنوعی هم همچون سایر دستاورد های تکنولوژی شمشیری دو لبه است و همان گونه که بهره گیری از هوش مصنوعی در حوزه های مختلف زندگی اعم از حوزه حمل و نقل و کنترل ترافیک یا حوزه های سلامت و فراهم شدن امکان جراحی از راه دور و با یاری دوربین های مدار بسته، اما گسترش کاربرد های هوش مصنوعی در سراسر جهان نگرانی هایی را هم در پی داشته است. نگرانی از نقض حریم خصوصی افراد، به دست دریافت کنترل انسان ها و در نهایت افزایش تبعیض و نابرابری های موجود به عبارت دیگر هوش مصنوعی همان طور که می تواند به عنوان ابزاری برای توسعه و به خصوص توسعه حقوق بشر محسوب گردد به همان اندازه می تواند با نقض حریم خصوصی و نفوذ و حاکمیت مؤسسات بزرگ در زندگی مردم به سرکوب حقوق بشر منتهی گردد. از همین رو در تمام جهان و به خصوص اروپا به دنبال وضع قواعدی برای کاهش چالش های حقوقی ناشی از گسترش هوش مصنوعی هستند.

همه ما در جهانی امروز کم و بیش با هوش مصنوعی سر و کار داشته ایم و گوشی های تلفن همراه هوشمند و عضویت در اپلیکیشن هایی نظیر اینستاگرام و فیس بوک یا گشت زدن در سایت های مختلف ارائه نماینده کالا و خدمات به نوعی ما را در گسترده دید هوش مصنوعی قرار می دهد با وجود این شاید این مفهوم تازه کمی برایمان غریب باشد. همین مسئله هم می تواند چالش های حقوقی متعددی را پیرامون این مفهوم تازه برایمان ایجاد کند؛ نگرانی ای که کشور های اروپایی را بر آن داشته تا برای این تکنولوژی تازه چارچوب ها و خط قرمز های اخلاقی تدوین نمایند.

شمشیری دو لبه برای حقوق بشر!

دکتر همایون حبیبی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در نشست تخصصی عصر هوش مصنوعی و چالش های حقوقی آن با تأکید بر کاربرد گسترده هوش مصنوعی در زندگی امروز در زمینه های گوناگون همچون حوزه های عمومی، حمل و نقل و کنترل ترافیک، امنیت سایبری، خدمات مالی و خدمات حقوقی، پدیده بیگ دیتا را اصلی ترین اتفاقی دانست که روبروه با آن ما را به سمت هوش مصنوعی سوق می دهد. بنا به تأکید وی هوش مصنوعی هم جنبه های ایجابی دارد و همه می تواند چالش زا باشد. حبیبی توضیح داد: هوش مصنوعی می تواند به توسعه حقوق بشر یاری جدی بکند. به طور مثال با یاری هوش مصنوعی خدمات پزشکی و بهداشتی در سطحی گسترده تر ارائه خواهد شد و افراد بیشتری تحت پوشش آن قرار می گیرند. به همین خاطر هم باید الزامات حقوقی در نظام حقوقی طراحی گردد تا دولت ها را برای سرمایه گذاری در این حوزه ملزم نماید، اما در عین حالی که هوش مصنوعی می تواند در جهت توسعه حقوق بشر کاربرد داشته باشد به همان اندازه هم می تواند به سرکوب حقوق بشر و نقض حریم خصوصی منتهی گردد و با این تکنولوژی رفتار انسان ها کنترل و این کنترل رفتار ها به افزایش تبعیض در جامعه منتهی گردد.

وی درباره چگونگی اثرگذاری هوش مصنوعی در افزایش تبعیض در جوامع شرح داد: هوش مصنوعی می تواند به شکل سیستماتیک منجر به بروز تبعیض گردد.

عقب ماندن قانونگذار از هوش مصنوعی!

از نگاه حبیبی نگرانی دیگری که در این حوزه وجود دارد عقب ماندن قانونگذار از هوش مصنوعی است چراکه سرعت رشد فناوری همیشه از رشد قوانین متناسب با آن بیشتر است. همچنین با گسترش هوش مصنوعی شاهد شکل گیری جرائم جدید هستیم و با هوش مصنوعی امکان طراحی جعل های غیر قابل کشف افزایش می یابد.

از مباحث حقوقی دیگر مطروحه در این میان چالش های حقوقی وقوع جرم در جهانی هوش مصنوعی است. به طور نمونه وقتی یک خودروی راهنمایی شونده با هوش مصنوعی تصادف می نماید آیا باید برنامه نویس محاکمه گردد یا ماشین؟!

حبیبی با اشاره به چالش های حقوقی هوش مصنوعی در هنگام جنگ و مخاصمات اضافه نمود: جنگ افزار های خوداتکایی که بر مبنای هوش مصنوعی کار می نمایند بدون دخالت انسان یا با دخالت حداقلی فعالیت های نظامی و تهاجمی را پیش می برند و می توانند تعادل نظامی بین طرف های یک مخاصمه را هر چه بیشتر به نفع قدرت های بزرگ صنعتی به هم زنند؛ بنابراین این سؤال مطرح می گردد که آیا استفاده از این ابزار ها با حقوق بین الملل بشردوستانه سازگار است؟

وی مالکیت فکری را از چالش های حقوقی دیگری دانست که در عصر هوش مصنوعی گریبانگیر ما می گردد به خصوص وقتی ماشین ها آغاز به ابداع و اختراع نمایند.

چهارمین انقلاب

دکتر رؤیا معتمدنژاد هم در این نشست با تأکید بر اینکه هوش مصنوعی چهارمین انقلاب را در جهان برپا نموده و همه چیز را تحت تأثیر خود قرار داده است بنابراین جامعه بین المللی نمی توانسته در این زمینه بی تفاوت باشد و در پی چارچوب گذاری و اخلاق مند کردن آن است. اقداماتی که تاکنون به صورت محسوس اجرا شده به صورت تشکیل کنفرانس، تدارک استراتژی ها، تأسیس نهاد های گوناگون تدوین کتب و مقالات و در نهایت قضات و رگولاتور ها کم کم وارد عرصه چارچوب گذاری برای هوش مصنوعی شده اند. وی با اشاره به کوشش هایی که در اروپا برای چارچوب گذاری تکنولوژی های جدید از جمله هوش مصنوعی وجود دارد، تأکید کرد: پیشرفت و فعال بودن اروپا در استانداردسازی برای دیجیتال و هوش مصنوعی را بتوان این گونه ارزیابی کرد که، چون اروپا به لحاظ مالی یا تکنولوژی نمی تواند هم سطح امریکا یا چین باشد لااقل استاندارد هایی را برای این حوزه ها تدوین کند. در این زمینه آیین نامه 2016 اروپا در زمینه حمایت از داده ها به نوعی جهانی شد و شرکت های امریکایی را ملزم می نماید تا استاندارد های اروپایی را رعایت نمایند. از نگاه وی به نظر می رسد جوامع دموکراتیک از تکنولوژی و هوش مصنوعی استقبال می نمایند، اما به شرطی که به حقوق بشر لطمه ای وارد نگردد و از سوءاستفاده ها ممانعت گردد.

این استاد حقوق دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است: همه جوامع روی پتانسیل های عظیم هوش مصنوعی تأکید دارند، ولی نگرانی های بی سابقه ای هم در این زمینه وجود دارد؛ بر هم خوردن صلح جهانی، سوءاستفاده از داده های شخصی و نقض حریم خصوصی و آزادی بیان و آزادی عقیده از این چالش هاست. همچنین ممکن است هوش مصنوعی سبب گردد کیفیت و تنوع اطلاعات پایین بیاید و دموکراسی خدشه دار گردد.

بنا به تأکید وی دغدغه دیگری که در جوامع اروپایی نسبت به هوش مصنوعی وجود دارد، بر هم خوردن بیش از پیش تعادل قدرت در جهان است و اینکه شرکت های بخش خصوصی انحصار همه چیز را در دست بگیرند و انسان به صورت کالا دربیاید و تنها نظاره گر و اسیر شرکت های مولتی ناسیونال باشد. تقویت تبعیض با سیستم های الگوریتمی و رسیدن به جایی که الگوریتم ها به جای انسان ها تصمیم گیری نمایند و یک گروه خاص دارای پول و نفوذ قدرت را در دست بگیرند؛ این ها دغدغه هایی است که در اروپا پیرامون هوش مصنوعی وجود دارد.

به گفته معتمدنژاد اروپایی ها می گویند: ما خواب بودیم یک دفعه بیدار شدیم دیدیم اپل، گوگل و فیس بوک و این چند شرکت ما را مستعمره خود نموده اند اروپا یک دفعه بیدار شد و آغاز به چارچوب گذاری کرد؛ بنابراین اروپا اگر به لحاظ صنعتی و سرمایه حرف اول را نمی زند در عرصه حقوقی چه در عصر دیجیتال و چه در عصر هوش مصنوعی کوشش می نماید چارچوب گذاری کند.

وی در این زمینه به اقدامات شورای اروپا اشاره نمود و اضافه نمود: در 2019 کنفرانسی را تحت عنوان تأثیر هوش مصنوعی بر حقوق بشر، دموکراسی و دولت قانونمند؛ قاعد بازی را تعریف کردن اروپا می خواهد قبل از آنکه هوش مصنوعی پیشرفت بکند قواعد بازی را تعریف کند و اسیر تکنولوژی نگردد. همچنین این شورا، سپتامبر 2019 کمیته هوش مصنوعی را تأسیس نموده است. علاوه بر این منشور اخلاقی در زمینه استفاده قضات از هوش مصنوعی، کمیسر حقوق بشر اروپا هم 10 اقدام برای مقابله با سوءاستفاده از هوش مصنوعی منتشر نموده است. طرح آثار سیستم های الگوریتمیک بر حقوق بشر هم یکی از طرح هایی است که اروپا در دست اقدام دارد.

ضرورت تدبیر برای روبروه با چالش های حقوقی هوش مصنوعی

با چنین شرایطی و در حالی که کشور های اروپایی نگران چالش های حقوقی ناشی از گسترش تکنولوژی هوش مصنوعی هستند، ما با وجود اینکه هم اکنون مصرف نماینده این تکنولوژی هستیم، هنوز تدبیری برای روبروه با چالش های حقوقی آن نداشته ایم. همچنان که قوانین مرتبط با فضای مجازی هم در کشورمان با چالش هایی روبرو است و این مسئله در کنار سواد رسانه ای پایین کاربران ایرانی موجب شده تا جرائم مجازی در کشور رشدی قابل تأمل داشته باشد و این مسئله در نظر دریافت تدابیر حقوقی برای روبروه با چالش های هوش مصنوعی را ضروری تر جلوه می دهد.

منبع: روزنامه جوان